Często panuje ogólne przekonanie, że samokrytyka zachęca nas do większego starania się i sprostania wyższym standardom. Mamy do niej skłonność wierząc, że dobrze nam robi i nie zdajemy sobie sprawy, że takie stwierdzenia jak “Jestem leniwy”, “Nie jestem dość mądry” są bardzo destrukcyjne. Jesteśmy sami najsurowszymi naszymi krytykami. Większość z nas nawet nie zdaje sobie sprawy wręcz nie zauważa takiego nawykowego samokrytycyzmu. Badania pokazują jednak, że gdy jesteśmy wobec siebie nadmiernie krytyczni niweczymy w ten sposób swój dobrostan psychiczny jak i szanse na odniesienie sukcesu. Dodatkowo badania wskazują, że samokrytycyzm jest zapowiedzią stanów lękowych i depresji. Zamiast motywować nas, uniemożliwia nam kolejne podejście do zadania. Nasze mózgi posiadają rywalizujące ze sobą systemy : jeden który potrzebuje nagród i drugi, który obawia się porażki. I ten właśnie strach przed porażką staje nam często na drodze do sukcesu.
Strach przed porażką. Zagrożenia wynikające z samokrytyki:
Samokrytyka wpływa negatywnie na nasze wyniki. Badania przeprowadzone na sportowcach pokazują, że, podobnie jak w przypadku samospełniającej się przepowiedni, strach przed porażką uniemożliwia wygranie zawodów czy osiągniecie satysfakcjonującego wyniku. Powoduje również, że się poddajesz. Taki strach przed popełnieniem błędu czy porażką może sprawić, że będziemy czuli wielki niepokój i niepewność i szybko się poddamy w obliczu jakiegoś wyzwania. Samokrytyka prowadzi również do podejmowania nie najlepszych decyzji. Badania pokazują, że ze strachu przed porażką możemy nie być zainteresowani uczeniem się i będziemy skłonni pójść na skróty, na przykład oszukując.
Samokrytyka ma wiele zagrożeń, między innymi to, że tracisz kontakt z tym, czego naprawdę pragniesz. Wtedy skupiamy się bardziej na wynikach niż na własnym rozwoju i własnych zainteresowaniach i tracimy kontakt z własnymi preferencjami. Bycie swoim własnym krytykiem sprawia, że skupiamy się na tym, co jest z nami nie tak i jest to dla nas wielkie obciążenie psychiczne. Badania udowodniły, że nawet mózg wykazuje skłonność do negatywizmu. Taka tendencja do aspektów negatywnych mogła pomagać naszemu gatunkowi przetrwać, ponieważ ukazywała potencjalne niebezpieczeństwa. Obecnie jest to jednak dla nas szkodliwe.
Inną tendencją, która wspiera nasze negatywne uprzedzenia jest to, że traktujemy nasze osiągnięcia jako oczywiste. Ponieważ poza skupianiem się na aspektach negatywnych przyzwyczailiśmy się do dobrych rzeczy w naszym życiu i traktujemy je jako coś oczywistego. Nie przynosi nam to wtedy radości.
Strach przed porażką. Jak możemy odnieść sukces?
Jeżeli z jednej strony, wiara w sukces zależy od naszych mocnych stron a z drugiej mamy tendencję do samokrytycyzmu, który to sabotuje nasze szanse. Jak możemy zmienić swoje przekonania tak by były bardziej efektywne? Badania sugerują, że powinniśmy przekuć wiarę w swoje mocne strony w wiarę w wytężoną pracę i we wrodzone talenty, a taki nadmierny samokrytycyzm we współczucie wobec samych siebie.